İntihal Nasıl Tespit Edilir?

Başkalarının bilimsel çalışmalarını izinsiz kullanmak ve başkalarının fikirlerini/buluşlarını kendi düşüncemiz gibi ifade etmeye intihal denir. İntihal en basit ifadeyle bilgi hırsızlığı demektir. Peki intihal nasıl tespit edilir? Aslında bunun basit olarak temel mantığı şöyledir. Literatürde var olan kitap, dergi, dijital yayınlar, tezler ve kısacası aklınıza gelen tüm bilimsel çalışmaların taratıldığı bir sistem bulunmaktadır. Bu sistem hazırlanacak olan çalışmayı taramakta ve halihazırda altyapıda var olan bilgilerle karşılaştıracaktır. Tüm intihal programları basit ama sade şekilde böyle çalışmaktadır. Burada mühim olan söz konusu intihal programının ilgili ülkedeki veya dünyadaki literatürü ne kadar kapsadığıdır. Bu konuda belki yüzlerce belki binlerce program vardır. Hatta internet üzerinde gördüğünüz üzere ücretsiz intihal test programları bile bulunmaktadır. Oysa dünyada en yaygın olarak kullanılan Turnitin ve bununla aynı şirkete ait olan bir diğer program Ithenticate’tir. Anlatılan programlarında tek bir dosya test etmek 100 Amerikan Dolarıdır. Düşünün ki işletmenin birisi 100 $’a satarken birisi ücretsiz olarak vermektedir. Elbette realist ve kapitalist dünyada böyle bir şey söz konusu olamaz. Turnitin programının üniversitelerde bulunması nedeniyle bazı kimseler buna ücretsiz erişebiliyor olsa bile, bizim burada ifade etmek istediğimiz şey bu değildir. Çünkü birkaç kişi veya belirli bir kitle ücretsiz olarak erişebiliyor olsa bile üniversitelerin kurumsal manada bu sistemlere ödediği bütçeler vardır. Dolayısıyla buna bir kişinin veya belirli bir grubun ücretsiz erişmesi söz konusu programın ücretsiz olduğu manasını içermez. İntihal nasıl tespit edilir makalemizle alakalı genel-geçer bilgileri ortaya koyacağımızdan dolayı, burada konu dışında sadece birkaç alt başlıkta farklı konuları değinmeyi planlıyoruz. Şimdi içindekiler kısmına geçelim.

intihal raporu nasıl alınır

İçindekiler

İntihal Nasıl Tespit Edilir?……………………………………………………………………………. 1

İçindekiler……………………………………………………………………………………………………. 1

1. Dürüst Şekilde Kaynak Gösterilmezse İntihal Kaçınılmaz Olur………………….. 2
2. Başka Eserleri Kopyalarsanız İşte Bu İntihaldir………………………………………… 2
3. Başka Eserlerden Faydalanır Ancak Atıf Yapılmazsa İntihal Olur………………. 3
4. Alıntı Ölçen Programlar (Turnitin, ithenticate gibi)…………………………………… 3
5. İntihale Baştan Önlem Alınırsa Hiç Sorun Olmaz…………………………………….. 4

6. En Kolay İntihal Raporu Nasıl Alınır? 5

1. Dürüst Şekilde Kaynak Gösterilmezse İntihal Kaçınılmaz Olur

İntihal konusu özellikle Türkiye gibi ülkelerde üzerinde çokça konuşulması gereken bir husustur. Aslında öncelikle bu konuda gerekli bilincin oluşturulması gerekiyor ki bunun akabinde çeşitli önlemler almak mümkün olsun. En basit ifadeyle dürüst şekilde kaynak gösterilmezse intihar kaçınılmaz olur. Ancak bunun intihal olduğunu kabul etmeyen bir öğrenciye siz buna dikkat etmesi gerektiğini zaten anlatamazsınız. Dolayısıyla bizim için öncelikli yaklaşım sistemin en tepesinden en alt kategorisine kadar herkese intihalin doğru şekilde anlatılması gerektiğidir. Aksi taktirde bunu sorun olarak görmeyen insanlar başkalarının eserlerini kopyalamaya ve kendi düşünceleri gibi göstermeye devam edeceklerdir. Gözlemlediğimiz üzere insanların %70 civarındaki kısmı henüz intihal ve birebir alıntı arasındaki farkı dahi bilmemektedir. O halde sistemin bu insanlardan intihal yapmamasını istemesi mantıklı ve gerçekçi bir yaklaşım olmaz. Bu konuda eğitim sistemi ve yöneticilerin eksik kaldığını ifade etmek yanlış bir yaklaşım değildir.

2. Başka Eserleri Kopyalarsanız İşte Bu İntihaldir

Bilgi hırsızlığı yani intihal konusu üzerinde sıklıkla tartışılan hususlar arasındadır. En yalan ifadeyle başka eserleri kopyalarsanız işte bu intihaldir. Günümüzde ciddi buluşları tabii ki bu şekilde yapmanız pek mümkün değildir. Daha doğru ifadeyle dünya üzerinde ses getiren çalışmaları kopyalarsanız bunu zaten kamuoyu nezdinde tespit edebileceklerinden dolayı anında yaptığınız ortaya çıkabilir. Ancak ortalama düzeydeki bilimsel çalışmanın kopyalanması özellikle de kısmi olarak belirli kısımlarının ç/alınması kamuoyunda ses getirmeyeceğinden dolayı pek çok çalışmada bu gibi durumlarla karşılaşılmaktadır. Aslında kaynak göstermek bildiğiniz üzere ücretsiz bir işlemdir. Böyle bir işlem için bilimsel çalışmalarda neden kaynak gösterilmediğini gerçekten henüz anlayabilmiş değiliz. O halde bir kelime dahi yararlandınız referans söz konusu olursa lütfen kaynak olarak atıf yapınız. En basit biçimde atıfları eksiksiz yapmak emin olunuz intihal konusunun çok büyük kısmının önüne geçecektir.

3. Başka Eserlerden Faydalanır Ancak Atıf Yapılmazsa İntihal Olur

Bilgi hırsızlığı ile ilgili karşılaşılan önemli problemlerden bir diğeri de başka eserlerden faydalanılır ancak atıf yapılmazsa intihal olur konusudur. Kasıtlı olarak veya bilmeden başka eserlerden yararlandığı halde bunlara atıf yapmayan bilimsel çalışmalarla karşılaşıyoruz. Kasıtsız olsa dahi aslında bu da bir intihal olmaktadır. Dolayısıyla kaynak tarama ve okuma aşamalarında her bir işlemle alakalı not almak size önemli düzeyde katkı sağlayacaktır. Son aşamada teslim zamanı geldiğinde tez hazırlama aşamasında intihal nasıl tespit edilir konusuyla ilgili gerekli testler yapılır ve problem varsa müdahale edilir.

4. Alıntı Ölçen Programlar (Turnitin, ithenticate gibi)

Günümüzde alıntı ölçen programlar çok fazla bulunsa dahi dünya üzerinde en yaygın kullanılan Turnitin programıdır. Bu programın kurumsal olmayan ve dileyen herkesin satın alabileceği adı ise ithenticate’dir. Aslında iki programda aynıdır ve alt yapıları %100 aynı işletmede kullanılmaktadır. Kısacası dünya üzerinde en yaygın kullanılan program bu olduğundan dolayı en nitelikli altyapıya sahip olduğunu ifade edebiliriz. Gerek Türk malı gerekse yabancı farklı alternatifler bulunuyor olsa bile en önemli yaygınlığı sağlayan programın bu olduğunu ifade edebiliriz. Özellikle internet üzerinde ücretsiz intihal ölçen programlar adı altında karşınıza çıkan yazılımların pek işe yaramadığını ifade edebiliriz. Her şeyden önce bu sistemi nasıl çalıştığını anlamak ve alt yapısında ne kadar fazla kaynağın yer aldığını düşünmek programın niteliği hakkında fikir sahibi olmak adına önemli gibi görünmektedir. Anlatılanlardan hareketle basit bir tez hazırlama sürecinin arka planında neler işlediğini anladığınızı düşünüyoruz. Lütfen bilerek veya bilmeyerek en ufak bir kaynağı dahi atlamayınız. İntihal yapmanın suç olmaktan öte etik bir şey olmadığını ve bunun insanların emeğine saygısızlık olduğunu kabul etmek aslında ilk atılacak adım olarak görülebilir. Bunun bilincinde olan insanların bilerek intihal yapmayacağına inanıyoruz. Yoldan geçen insanları çevirsek şüphesiz %99 hırsızlık (somut bir şey çalışması) hoş görülmez. Ancak bunu hoşgörmeyen insanların %50’den fazlası intihal yapmaktadır (belki de çok daha fazlası).

5. İntihale Baştan Önlem Alınırsa Hiç Sorun Olmaz

Son kısımlara doğru ilerlerken intihal nasıl tespit edilir konusuyla alakalı bildiklerimizi size aktarmaya çalıştık. Aslında makalenin ana fikrinde ifade etmeye çalıştığımız üzere intihale baştan önlem alınırsa hiç sorun olmaz düşüncesine sahibiz. Aynı sağlık hizmetlerinde önleyici faaliyetler gibi düşünebilirsiniz. Çünkü tez hazırlama süreci ile alakalı karşılaştığımız pek çok olay özelinde insanların bunu bir suç olarak görmediğini, başkalarının emeğini çalmayı normal sosyal hayatımızdaki hırsızlıktan farklı gördüğünü anlıyoruz. Daha açık konuşacak olursak sosyal hayatında hırsızlığın yanlış bir davranış olduğuna inanan insanların çok büyük kısmının intihal yapmaktan çekinmediğini gözlemliyoruz. Demek ki toplumsal etik ve ahlaki açıdan öncelikle bu işin bir problem olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Burada en önemli görev ise üniversite yönetimleri ve burada eğitim veren hocalara düşmektedir. Eğitim sisteminde bu tür konuları konuşuyor olmak üzücü olmakla birlikte bize göre insanların pek çoğu yeterli bilinçte olmadığından dolayı intihale düşmektedir. Ancak ülke genelinde üniversitelerin özerk olması ve sistemli bir iletişim mekanizmasının olmaması da bize göre bu durumun ortaya çıkışında son derece etkilidir. Ayrıca bilimsel araştırma dersinin kredisiz olması bu durumun ortaya çıkmasında çok yüksek düzeyde etkiye sahiptir. Sonuç itibari ile tez yazım sürecinde olan öğrencilerin yapması gereken her yararlandığı kaynağa mutlaka atıf yapmak olmalıdır. Eğer bunu yaparsanız en fazla birebir alıntı oranınız yüksek çıkar ancak bu bir intihal değildir. Detaylarla ilgili bilgi almak için bizimle irtibat halinde geçebilirsiniz.