Tez Hazırlama Teknikleri
Tez yazma, bir konu hakkında akademik gereklilikleri yerine getirmek suretiyle kapsamlı araştırmalar ortaya koymak şeklinde nitelendirilebilir. Tez hazırlama teknikleri açısından ilk akla gelen, akademik bir dil kullanılması yani pasif cümlelerin tercih edilmesi tezden bahsedebilmesi için gereklidir. Süreli yayınlar, bildiri ve konferanslar, kitaplar ya da konuyla alakalı diğer tez çalışmalarının kaynak olarak gösterilmesi tez yazma hakkında temel bilgiler kapsamında yer alır. Bu yayınların kullanılması esnasında enstitü tez yazım kılavuzunun gereklerini yerine getirilmesi bir tercih değil zorunluluktur. Seviyesine göre değişmekle birlikte tezlerde saha araştırması ya da farklı bir yöntemin kullanıldığı araştırmaların olması talep edilmektedir. Saha araştırması olmasa dahi doküman analizi yani literatürde yer alan kaynakların taranması olmazsa olmazlar arasındadır. Kısacası tez hazırlarken bir konuya dair ayrıntılı bir şekilde bilgi vermek ve bu konuda yapılan çalışmalarda nelerin ön plana çıktığını ortaya koymak durumundasınız. Hazırladığınız tez ile neyi amaçladığınız ve sonrasında neleri elde ettiğiniz tez yazma hakkında temel bilgiler gereğince çalışmanızda yer edinmek durumundadır. Belirtilen işlemlerin yerine getirilmesi çocuk oyuncağı gibi olmadığından bir plan etrafında ilerlememeniz hayati öneme sahiptir. Şimdi tez hazırlama teknikleri konumuzu alt başlıklara ayıralım ve konuyu detaylandıralım.
İÇİNDEKİLER
1-) Tez Yazmak İçin Özel Bir Teknik Var Mı?. 2
2-) Kolay Şekilde Tez Hazırlamak Mümkün Mü?. 2
3-) Akademik Tez Yazım Süreci 3
4-) Doğru Danışmanla Doğru Teknik = Başarılı Tez Savunması 5
1-) Tez Yazmak İçin Özel Bir Teknik Var Mı?
Giriş kısmında açıkladığımız üzere tez çalışmalarının belirli gereklilikleri vardır. Bu gerekliliklerin karşılanması sürecinde tez yazmada kullanılan tekniğin seçilmesi anlamına gelir. Tez yazmak için özel bir teknik var mı sorusuna yanıt vereceğimizde hayır cevabını yineleyeceğiz. Tekrar vurgulamamız gerekirse zaten tezi akademik kurallara uygun bir şekilde yazmaya başlarsanız belirli teknikleri kullanmanız gün gibi karşınızda duracaktır. Bunun dışında tez hazırlama teknikleri gibi özel araştırmalar yapmanıza gerek kalmayacaktır.
2-) Kolay Şekilde Tez Hazırlamak Mümkün Mü?
Kolay şekilde tez hazırlamak mümkün mü sorusunu farklı bir şekilde cevaplayalım. Sizce basit bir işlem olsa idi lisans seviyesinde bir dönem, yüksek lisans seviyesinde iki dönem, doktora seviyesinde ise dört dönem süre tez hazırlaması için öğrencilere verilir miydi? Bu örnekten hareketle kolay şekilde tez hazırlamanın mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. ancak hemen gözünüz korkmasın. Çalışmanızı sağlam temellere oturtursanız ve iyi bir plan yaparsanız, plan planı uygulama konusunda da kararlı olursanız süreci en iyi şekilde yöneteceksiniz. Elbette tez hazırlama teknikleri hakkında işlem yapmak suretiyle yine yoğun bir emek ortaya koyacaksınız ancak bu emeklerin karşılığını alacağınızı bilmek yüreğinize su Serpecektir.
3-) Akademik Tez Yazım Süreci
Akademik tez yazım süreci çeşitli bölümleri içermektedir. Bu bölümleri açıklamadan önce tez yazma sürecini nasıl ilerleteceğiniz hakkında gerçekçi ve iyi bir plan yapmanız gerektiğini hatırlatırız. Tezin genel bölümlerinin oluşturulması da bu planın bir parçası hatta en önemli sinir merkezidir. Gelin akademik tez yazım süreci hangi bölümleri içerir bunlara kısaca değinelim. Anlaşılır ve sade bir başlık ilk adım olarak karşımıza çıkar. Sonrasında özet bölümü gelir. özet bölümü içerisinde çalışmanın amacı, çalışma konusu hakkında kısa bir bilgi, çalışmanın yöntemi, çalışmanın öne çıkan sonuçları yer almalıdır. Özetin İngilizcesi de (abstract ya da summary) çalışmanın temel bölümlerinden biridir. Sonrasında ise giriş bölümüne geçilir. Giriş bölümü içerisinde araştırma konusuna dair bilgiler verilirken problem durumu ortaya koyulmalıdır. Araştırmanın neden önemli olduğu araştırmada hangi sorulara yanıt aranacağı gibi bilgiler eşliğinde yol haritasının ortaya koyulması giriş bölümünün içermesi gerekenlerdir. Kavramsal çerçeve-kuramsal çerçeve- genel bilgiler gibi farklı isimlerle anılan bölümde ise tez konusuna dair literatürde yer alan bilgiler paylaşılır. Bu aşamada güncel kaynaklardan yararlanılması ve kullanılan kaynakların doğrulanabilir olması başarıya giden yolda size yardımcı olacaktır. Takip eden bölüm yöntem bölümüdür. Tez çalışması kapsamında hangi yöntem aracılığıyla saha araştırmasını yapıldığı, araştırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama teknikleri, veri toplama araçları, verilerin analizi gibi alt başlıklar yöntem bölümünde yer alır. Ardından bulgular bölümüne geçilir. Bulgular bölümü veriler analiz edildikten sonra ulaşılan bulguların çalışmanın amaçlarına göre yorumlanmasını içerir. Bulguların hem yazılı hem de tablo halinde paylaşılması çalışmanın sağlam temellere oturması bakımından faydalıdır. Tez hazırlarken bulgular bölümünü bitiren bir kişi artık tartışma kısmına geçmiştir. Benzer konuda yapılan çalışmalarda ulaşılan sonuçlar ile hazırlanan tezin sonuçları tartışma bölümünde karşılaştırılır. Bu bölüme tartışma adının verilmesinin sebebi ise bulguların benzerlik ya da farklılık göstermesinin olası nedenlerinin tartışılmasıdır. Akademik tez yazım süreci içerisinde sonraki adım ise sonuç bölümünün yazılmasıdır. Çalışmanın öne çıkan sonuçları bu bölümde ayrıntılı biçimde irdelenir. Yine sonuç bölümü içerisinde araştırma konusu ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili olan taraflara yönelik öneriler sunulmalıdır. Bir çalışmanın deneme değil de tez olarak anılmasını sağlayan bölümlerden birisi de kaynakçadır. Zaten bu yüzden tez hazırlama teknikleri önemlidir. Çalışma boyunca yararlanılan tüm kaynakların kaynakça bölümünde alfabetik şekilde sıralanması gerekir. Yine kaynakça yazılırken enstitü kılavuzunda belirtilen kurallara uyulması şarttır. Veri toplama araçları, alınan izinler, kullanılan materyal ya da görseller gibi bilgilerin paylaşıldığı ekler bölümü ise son bölümdür. Belirtilen tüm bölümlerin yer alması ile birlikte akademik tez yazım süreci sonlanmıştır diyebiliriz. Peki sizce bu bölümlerin burada anlatıldığı gibi kolay bir şekilde ortaya çıkması mümkün mü? Elbette hayır. Bu nedenle size bazı ipuçları vereceğiz. Öncelikle tezin bölümleri arasında ilk sırada yer alıyor olsa da özet en son yazılır. Çünkü özet içerisinde çalışmada hangi sonuca ya da sonuçlara ulaşıldığı bilgisi yer almak durumundadır. Dolayısıyla özet bölümünü en son yazmalısınız. Özet bölümü, danışmanların ve savunma aşamasında jüri üyelerinin ilk olarak baktığı bölümdür. Çünkü sizin tezinizin kısa bir anlatısı niteliği taşır. Özet bölümünde kaynak kullanmayıp kendi cümlelerinizle yazmalısınız. Benzer şekilde sonuç bölümünü yazarken de kaynak kullanmanız ciddi bir hata olacaktır, kendi yaptığınız çalışmayla ulaştığınız bir sonuç için neden kaynak gösteresiniz ki? Başlık numaralandırması, dikkat etmeniz gereken aşamalardan birisidir. Tez hazırlama teknikleri konusunda gerekirse profesyonel bir elden yardım talep edebilirsiniz. Word kullanmayı bildiğinin sanan o kadar çok kişi var ki! Siz, siz olun, doğru adrese gidin. Metin içinde yer alan bir kaynağın kaynakçada olmaması ya da kaynakçada olan bir kaynağın metin içinde olmaması çalışmanın bir yerlerden kopyalandığı izlenimi oluşturur. Kopyalama yapmasanız da danışman ve jürinin zihninde böyle bir resim belirir. O yüzden metin içi kaynaklar ve kaynakça uyumuna dair mutlaka kontrol yapın. Hocanızın yanına ara kontrol için giderken mümkün mertebe yorum yapabilecek durumda olun. Örneğin hocanız sormadan önce böyle bir şey buldum, acaba çalışmada yer versem mi gibi basit cümlelerle tez savunması için elinizi güçlendirin. Tez savunması için sunum hazırlarken literatür bilgisi içinde boğulmayın, birkaç slayt ile amaç ve önem hakkında bilgi verdikten sonra yöntem ve bulgular bölümüne geçin. Danışman ve jüri üyelerinin dikkatini bulgularınıza çekerek en iyi bildiğiniz kısımlardan soru gelmesini sağlayın. Zaten hiçbir jüri üyesi, saha araştırması olan bir tezde literatürden soru sormak istemeyecektir. Bunları yaptıktan sonra diplomanızı ne zaman alacağınızı düşünün ve koltuğunuza yaslanın.
4-) Doğru Danışmanla Doğru Teknik = Başarılı Tez Savunması
Tezinizi hazırladınız, danışmanınız da onay verdi. Ancak yine de atlamanız gereken bir eşik daha var: Tez savunma aşaması. Tez savunması olarak nitelendirilen bu eşik mezuniyetinin önündeki son engeldir. Akademik gerekleri ve tez hazırlama teknikleri noktasında gerekenleri yerine getiren ve doğru danışman seçen bir öğrenci savunma sürecinde minimum sorunla karşılaşacaktır. Dolayısıyla başarının anahtarı yine ilk aşamadaki seçimler ve tercihler üzerinde yoğunlaşmaktadır.
