Tez Yazmaya Nereden Başlamalıyız?
Pek çok insan hayatında yalnızca ilk ve son kez tez yazım sürecine giriştiğinden dolayı tez yazmaya nereden başlamalı sorusuna yanıt veremez. Bu sebepledir ki en verimli çalışma metoduna ulaşmak çoğu durumda mümkün olmaz. Açıkçası bu noktada sistemsel problemlerden de söz etmek gerekiyor. Çünkü enstitülerde öğrencilere yönelik interaktif programlar genellikle bulunmaz. Bu durumda tez yazım işlemleri tamamen danışman inisiyatifinde ilerlemek durumunda kalır ve böylece neredeyse her aşamada objektif değerlendirmeden söz edilemez. Hal böyle olunca çok değil birkaç ay önce aynı danışmandan yüksek lisans dönem projesini tamamlamış öğrenciden alacağınız bilgi dahi işe yaramayabilir. Yaramayabilir diyoruz, çünkü; sübjektif değerlendirme vardır ve o anda gelişen olayların herhangi bir standardı söz konusu değildir. Oysa objektif yaklaşımla öğrencilerin tez yazım süreci yönlendiriliyor olsaydı, emin olunuz yakın çevrenizden alacağınız öneri dahi en kestirme yoldan sizi sonuca götürmeye yetecekti. Üniversite öğrencileri için anlatılan biçimde yöntem izlemek mümkün olmadığına göre bizim ya da bizim gibi konuyla alakalı bilgiler paylaşanlardan alacağınız bilgiler doğrultusunda ilerlemek en azından deneyimlenmiş bilgiler içermesi sebebiyle size katkı sunabilir.
1. Hangi Konuda Tez Yazacağımıza Karar Vermek
Başlangıç adımında yapılması gerekenlerden en mühimi ne yapacağımıza karar vermek olmalıdır. Yani öğrenci olarak hangi konuda tez yazacağımıza karar vermek işe koyulmadan hemen önce yerine getirmemiz gereken olgudur. Burada somut olarak araştırma olabileceği gibi, yalnızca düşünsel ilerleme kat edilmesi durumu da kabul edilebilir olacaktır. İlgi alanlarınız başta olmak üzere, danışmanın uzmanlık alanı, konuyla alakalı literatür altyapısı, tez araştırma yönteminin nasıl yapılacağı ve Türkçe kaynak bulunup bulunmadığı kararlarınıza doğrudan etki edecektir. Yüksek lisans tezleri başta olmak üzere tüm akademik çalıştaylarda bu hususları düşününüz ve hatta araştırınız.
2. Tez Planı Hazırlamak
Çeşitli biçimlerde bir şeyler zihinlerde belirmeye başladığına göre artık yavaş yavaş tez planı hazırlamak noktasına doğru ilerlemek icap eder. Tez ya da dönem projesi planları hususunda farklı görüşler olsa dahi temel manada konu başlığınız, amacınız, araştırma yönteminiz, hipotezleriniz ve çalışma takvimi ilgili planın içerisinde bulunması gereken asgari kriterler olarak düşünülebilir. Tüm bunları artık somut biçimde incelemek ve yazılı olarak ortaya koymak icap etmektedir.
3. Öncelikle Doğru Danışman Tercihi Yapmalıyız
Buraya kadar güzel ilerlediniz ancak kabul etmek gerekiyor ki bunlar sizin öznel düşüncelerinizden meydana geliyor. Bunları somut hale getirmek için öncelikle doğru danışman tercihi yapmalıyız. Eğer ki danışman sizden farklı düşünüyorsa, şu ana dek ilerlediğinizi düşündüğünüz nokta aslında başlangıçtan bir adım daha ilerisi olmaz. Zaten akademik çalıştayların temel problemi hiyerarşinin en üstünde yer alan danışmanın olmaz dediği anda, sizin düşüncelerinizin hiçbir öneminin kalmaması gerçeğidir. O halde yapılması gereken ya konu değişikliğine gitmek ya da halihazırda var olan bilgiler hakkında danışmanı ikna etmektir. Hangi yolu ne şekilde takip edeceğiniz kısmi olarak danışmana bağlı olmakla birlikte, ana belirleyici tez ya da dönem projesi yazarı olarak siz olacaksınız.
4. Pek Çok Öğrenci Hakkında Fikir Sahibi Olmadığı Danışmanla Çalışıyor
Öğrencilerin çoğunluğu genel manada akademik çalışma olsun veyahut olmasın üniversitede aktif biçimde tüm aşamaları takip etmiyor. Bu nedenle pek çok öğrenci hakkında fikir sahibi olmadığı danışmanla çalışıyor. Oysa bizden daha fazla sürece etkisi olan bir kişiyi kendimizin seçmesi çok daha doğru olmaz mıydı? Bu gibi durumlarla karşı karşıya kalmamak adına enstitülerdeki takvimleri çok iyi takip etmek gerekiyor. Özellikle tez ya da dönem projesi gibi çalıştaylarla alakalı süreçler genelde duyuru biçiminde ilerlemektedir. Hal böyle olunca da web sayfası ya da duyuru panolarının sıkı takipçisi değilseniz bir bakmışsınız ki size danışman atanmış. Oysa kendisini tanımıyorsunuz ve mevzubahis akademisyenin bölümünüzde olduğunuzdan haberiniz dahi yok. Şanslıysanız iyi bir hocaya düşersiniz ancak değilseniz kocaman bir soru işareti tez hazırlama aşamasıyla alakalı sizi beklemektedir. Siz yine de tez/proje yazım aşamasında işinizi şansa bırakmayın.
5. Araştırma Yöntemi Belirlemek
Doğru danışmana ulaştınız ve yukarıda yapılan işlemleri asgari kayıpla kendisine kabul ettirdiyseniz artık sizin için yol net biçimde görünmeye başlamıştır. Şimdi araştırma yöntemi belirlemek ve buna göre veri toplamak icap eder. Araştırma yöntemi beşince basamakta yer alsa dahi tez konusu belirleme noktasından ayırt edilemez. Çünkü anket uygulayacağınız varsayımından hareket edecek olursak, konu belirlerken ölçeği netleştirmezseniz ve zamanı geldiğinde o konuda ölçek olmadığını anlarsanız sizin için çok büyük sorun çıkabilir. Tez konusu değiştirme başta olmak üzere bu gibi olumsuz deneyimler yaşamamak adına henüz konu belirleme aşamasında araştırmanın yöntemi (metodoloji) kısmını somut olarak ortaya koyunuz.
6. Veri Toplama Aşaması
İş yükü açısından yoğun emek gerektiren ancak tezin içeriğine çok az katkı sunacak bu adıma ulaştığınıza göre artık veri toplama aşaması gelmiş demektir. Danışmandan onay almış olmak kaydı ile dilediğiniz metot ya da yöntemi yüksek lisans tezi ya da yüksek lisans dönem projesi çalışmanızda tercih edebilirsiniz. Nicel ya da nitel araştırma yöntemlerinden hangisini seçtiyseniz ona göre belirleyeceğiniz örneklemden verileri biran evvel toplasanız çok iyi olacaktır. Özellikle katılımcılara zor ulaşacağınız evren-örneklem söz konusu ise hızlı hareket etmek son derece faydalı olacaktır. Anket toplarken Google Forms gibi dijital platformlar üzerinden verileri toplamak hem hata oranınızı düşürecek hem de veri girişi gibi işlemlerle tez yazma aşamasında önemli zaman kaybı oluşturacak aşamaları hızlıca sonuçlandırabileceksiniz. Bu aşama hiçbir durumda literatür aşamasından ayrılmaz, birlikte yürütülür.
7. Tezde Literatür Kısmını Yazmak
Bir yandan veri toplarken diğer yandan da tezde literatür kısmını yazmak icap eder. Tez konusu belirleme aşamasından başlamak üzere, bugüne dek okuduğunuz tüm bilimsel yayınlarla ilgili kısa kısa notlar almış olmalısınız. Eğer yapmadıysanız en azından bundan sonraki aşamada bulduğunuz tüm makale, tez ya da bilimsel içerikleri okuyunuz ve onlarla alakalı kısa notlar alınız. Bu aşamaya gelindiğinde ise zihnimiz artık parçaları bir araya getirmeye başlayacak ve gerçekten odaklanılması icap eden bilgileri kavrayacaktır. Siz de önemli olduğunu düşündüğünüz kısımlarla alakalı daha fazla okuma yapınız ve bunları artık temiz dosyaya referansları ile birlikte yazınız. Elbette danışmanla ara kontrol aşamalarında görüşünüz ve kendisinin yönlendirmelerine göre tezde odak noktanızı oluşturacak bilgileri elde etmeye çalışınız. Tez hazırlama aşamasında her başlıkta belirtmeye gerek yok ancak biz yine de tekrar edelim, her işlemden sonra mutlaka danışmanınızla görüşünüz ve kendisinin notlarını dikkate alınız.
8. Genel Bilgiler ve Bulgular Kısımlarını Birleştirmek
Literatür kısmı ortaya çıktığına göre artık SPSS veri analizini de yapmak gerekiyor. Tüm bunlar ortaya çıkarıldığında ise genel bilgiler ve bulgular kısımlarını birleştirmek icap eder. Aslında an itibariyle tezle-projeyle ilgili işlemlerin neredeyse %90 oranında bittiğini ifade etsek abartmış olmayız. Böylelikle artık tek parça haline gelmiş yüksek lisans tezimizin yavaş yavaş teslim zamanı geliyor demektir. Bu adımda yapılacak son işlem özet-sonuç gibi kısımları tamamlamak olmalıdır. Belirtilen kısımlar tamamen araştırmanın bulgularına göre yani metodoloji başlığına göre yapılır. Literatür bilgileri ile yalnızca tezin desteklenmesi veya hipotezin reddedilmesi durumu söz konusu olabilir. Bu bilgiden hareketle, makale, tez veya yüksek lisans projelerinde odaklanılan kısım her daim bulgular olacaktır.
9. Tez Yazım Profesyonel Desteğine Nereden Ulaşabilirim?
Sonuç olarak tez yazmaya nereden başlamalı diye merak edenlerin artık konuşacak çok bilgileri olduğunu düşünüyoruz. Tez yazım profesyonel desteğine nereden ulaşabilirim diyenler için burada anlatılanlar yeterli olmadıysa konuyla alakalı çeşitli aşamalarda hizmet veren kurumlar bulunmaktadır. Özellikle yüksek teknik bilgi içeren SPSS veri analizi ya da tez formatlama gibi işlemlerle alakalı destek almak isterseniz başvuru için bizimle irtibat kurabilirsiniz. Ayrıca web sayfamızdaki diğer bilgilendirme yayınları yine benzer süreçlerle alakalı size yol gösterecektir. Akademik içeriği olsun ya da olmasın tüm bilimsel araştırma süreçleriyle ilgili bizden bilgi alabilirsiniz. Eğer talep ettiğiniz disiplinde uzmanlığımız varsa detaylarla görüşmek adına iletişime geçebiliriz. Detaylı bilgi almak için ya da yüksek lisans tez yazım süreciyle alakalı sorularınız için bizimle çalışma saatlerimiz içerisinde iletişime geçebilirsiniz. Çalışma saatlerimiz hafta içi her gün 09.30 – 18.30 saatleri arasındadır.
