Tez Hazırlama Yönergesi
Tez Hazırlama Yönergesi
Fakültede veya enstitüde eğitim gören öğrencilerin genellikle tez yazma kılavuzuna ihtiyacı bulunur. Ancak bu kılavuzların meydana getirilmesine katkı sunan ve gerekli yasal altyapıyı meydana getiren çeşitli dokümanlara ihtiyaç olduğu hepinizin malumudur. İşte tez hazırlama yönergesi olarak ifade edilen bu dokümanlar enstitüler veya fakülteler tarafından meydana getirilir. Meydana getirilen bu çalışma içerisinde tezle ilgili yasal prosedürler hakkında bilgiler verildiği gibi, tez yazım süreci ile alakalı bilgilerin somut biçimde ortaya konulduğu görülür. Dolayısıyla burada genel manada hem öğrencilerin yasal hakları ve sorumlulukları hakkında bilgiler paylaşılır hem de tezi doğru şekilde nasıl yazacağınızla alakalı bilgiler ortaya konulmuş olur. Kısacası tez yazma süreci ile alakalı karşılaşabileceğiniz her duruma dair yasal bir doküman olduğunu ifade edebiliriz. Bununla alakalı enstitüler ya da fakülteler kendi içlerinde özerk olduklarından dolayı maalesef ki ülkemizdeki hiçbir okuldaki doküman genellikle bir diğerine benzemiyor. Dolayısıyla bu format düzeni açısından veya aynı dili konuşma açısından çeşitli noktada problemler meydana getirmektedir. Örnek vermek gerekirse tez hazırlama sürecinde tartışmaya yazan bir öğrencinin başka bir okulda yüksek lisans tezi yazarken oluşturduğu benzer şekildeki tartışma bölümü kesinlikle kabul görmemektedir. En nihayetinde akademik çalışmalarla alakalı standartsızlık bu durumda kendini göstermektedir. Tez yazım yönergesi içerisinde öğrencinin bu çalışmaları meydana getirme aşamasında karşılaşacağı her senaryoya yer verilmesi gerekir. Etik kurallardan tutunuz tezin nasıl yazılacağı ile alakalı bilgiler, kaynak gösterme biçimi, danışman atama süreci, tezin amacı gibi ve neden yazıldığı ile alakalı sorulara yanıt verecek biçimde tez yazım yönergeleri meydana getirilir.
İçindekiler
1-) Tez Yazarken Kural Var Mı?. 2
2-) Tez Yazarken Sık Yapılan Hatalar 3
3-) Yüksek Lisans Tezi Özet Nasıl Yazılır?. 4
4-) Tez Savunması Nasıl Yapılır?. 4
5-) Tez Hazırlama Yönergesine Uymanın Önemi 5
1-) Tez Yazarken Kural Var Mı?
Ulaştığımız ilk başlıkta tez yazarken kural var mı sorusuna birlikte yanıt arayalım. Konuyla alakalı detaylı bilgiyi aşağıda paylaşacak olmakla birlikte kesinlikle tez yazarken kurallar vardır diye girişimizi yapalım. Bilimsel bir araştırmaya meydana getirirken kuralların olmaması elbette beklenemezdi. Dolayısıyla gerek düzenle alakalı kurallar gerekse akademik ilke ve etik konusuyla alakalı kurallar söz konusudur. Aslında tez yazarken kural var mı denildiğinde pek fazla kural olduğunu ifade etsek yanlış bir bilgi paylaşmış olmayız. Bu çerçevede öğrencilerin tez hazırlama aşamasına giriştiklerinde öncelikli olarak akademik ilkelere bağlı olması ve yasal prosedürlere uygun şekilde tez yazma süreci ile alakalı ilgili adımları gerçekleştirmesi beklenir. Devam eden süreçte ise bahsi geçen kurallar formatla alakalı durumu gözden geçirmenize sebep olacaktır. Microsoft Word programında genellikle tezleri yazmak mümkün olduğundan dolayı yapmanız gereken format açısından ilgili yönergede her ne isteniyorsa onu dikkate almak olacaktır. Tüm bunların yanında yazılı kural olmasa dahi danışman öğretim üyesinin talep ve beklentileri her halükarda mutlak suretle dikkate alınması gereken kurallar arasında gösterilir.
2-) Tez Yazarken Sık Yapılan Hatalar
Gerek tez yazarken gerekse dönem projesi hazırlarken çeşitli kaynaklardan bilgilere maruz kalıyoruz. Bu bilgiler kendi araştırmalarımız veya danışmanın tavsiyeleri üzerine olabilir. Ancak bunları yerine getirirken verimliliği tam manasıyla sağlayabilmek adına tez yazma süreci ile alakalı bazı bilgileri dikkatli şekilde uygulamak gerekiyor. Bu nedenledir ki ilgili başlık altında tez yazarken sık yapılan hatalar konusuyla ilgili birkaç cümle kurmak istiyoruz. Bize göre tez yazma sürecindeki ilk ve en önemli hata literatürde yeterli konu bulunmayan bir başlık üzerine odaklanmaktır. Bunun devamında ise araştırma yöntemi ile konu başlığı uyuşmaması ikinci büyük hata olarak gösterilebilir. Kısacası konu seçiminde yapılacak hatalar tüm aşamaları etkileyeceğinden dolayı bu aşamada titiz davranmanız tavsiye edilir. Ayrıca öğrencinin motivasyonunun düşük olması ve buna bağlı şekilde ilgisi olmayan bir konu üzerine tez yazmaya başlaması hiçbir durumda tavsiye edilmez. İkinci olarak tez yazma sürecinde yapılacak hataların en önemlisi doğru bir danışman öğretim üyesi ile çalışmamak olacaktır. En basit ifadeyle ortaya koymak gerekirse; danışman öğretim üyesi öğrencinin kendisinden daha çok süreci etki etmektedir. Takip eden aşamada ise öğrencilerin planlamayla alakalı problemlerinin bulunduğunu görüyoruz. Zamanı etkin kullanmamanız nedeniyle bir bakmışsınız ki teslim tarihi gelmiş. Böyle bir durumla karşı karşıya kalmamak adına süreç başladığından itibaren işlemlere koyulmak ve çalışmaya devam etmek önemli bir problemle karşı karşıya kalmanızı engeller. Son olarak tez hazırlama yönergesi içinde bulunan bilgilere göre yazım formatı düzenleme işlemine hemen ilk baştan itibaren başlarsınız, ileride format düzenlemeyle alakalı önemli bir vakit kazancı elde etmiş olursunuz.
3-) Yüksek Lisans Tezi Özet Nasıl Yazılır?
Sizden gelen soruları yanıtlamaya gayret ettiğimiz bu kısımda yüksek lisans tezi özet nasıl yazılır sorusuna birlikte yanıtlayalım. Öncelikle öğrencilerin tez hazırlama yönergesi üzerinden inceleme yapması ilk seçenek olmalıdır. Aslında konu sadece yüksek lisans programları için değil; tüm akademik seviyelerde ve hatta tüm çalışmalarda özetin aynı şekilde yazıldığını ifade etmek gerekir. Özet kısmında kaynak gösterilmez. Özet metninde herhangi bir görsel kullanılmaz. Buna ek olarak özet metninin içerisinde amaç, sınırlılıklar, araştırma yöntemi ve elde edilen sonuçlara yer verilir. Bu dört soruya yanıt verilmesi özet metnindeki en önemli konu olarak ifade edilebilir. Ayrıca özet metni genellikle üniversitelere göre değişkenlik göstermekle birlikte bir sayfadan uzun olmaz. Hatta 150 ile 250 kelime arasında sınırlandığına sıklıkla şahit oluyoruz. Dolayısıyla özet metni içerisinde son derece kısa ve öz bilgilere yer verilir. İngilizce özete bakıldığında ise özetin Türkçe’den İngilizceye çevrilmesi durumu söz konusudur. Herhangi biçimde farklı bir işlem yapılması gerekmez.
4-) Tez Savunması Nasıl Yapılır?
Danışmanınız tezinizi onayladı ve gerekli evrakları imzaladıysa artık savunma aşamasına geçebilirsiniz. Peki tez savunması nasıl yapılır? Açıkçası bu konuyla ilgili eğitim gördüğünüz üniversitelerdeki prosedürleri takip etmeniz gerekmektedir. İşleyiş genellikle şu şekilde olmaktadır; danışmanın ilgili evrakları imzalamasıyla birlikte enstitüye başvurup savunma aşamasına girmek istediğinizi belirten evrağı doldurmanız gerekiyor. Enstitü veya fakülte, bu evrağı işleme aldıktan sonra biri danışman üretim üyeniz olmak üzere geriye kalan iki jüri üyesini atama sürecini başlatmaktadır. Bu iki jüri üyesi üniversite içinden olabileceği gibi üniversite dışından da olabilir (başka üniversiteden). Doktora çalışmaları söz konusu olduğunda ise tez savunma aşamasında toplam beş kişi olacağından dolayı danışman dışında dört farklı öğretim üyesi atanmaktadır. Doktora savunma sürecine girdiğinizde ise çoğunluğa göre tezin onaylanması veya düzenleme alma durumları söz konusu olabilir. Üst kısımda ifade edildiği gibi siz her şekilde bağlı bulunduğunuz fakülte veya enstitüden tez savunma süreci ile alakalı aşamalar hakkında bilgi alınız. Hatta tez hazırlama yönergesi içinde aradığınız bilgiler yer alıyor olabilir. Ancak genel işleyişin bu şekilde olduğunu ifade edebiliriz.
5-) Tez Hazırlama Yönergesine Uymanın Önemi
Giriş kısmından itibaren tez hazırlama yönergesi hakkında bilgileri paylaştığımız bu yayının artık son kısımlarına ulaşırken tez hazırlama yönergesine uymanın önemi hakkında birkaç bilgiyi paylaşacağız. Öncelikli olarak meydana getirdiğiniz tez yazma süreci ile alakalı gerekli yasal prosedürlere uymak durumunda olduğunuzu ifade edebiliriz. Etik konusunda veya başkasının eserlerini kopyaladığınızda, yasaların getireceği sorumlulukları alıyor olmanız gerekir. O halde ileride yaşanması muhtemel problemleri önlemek adına etik kurallara son derece dikkat etmenizi tavsiye ediyoruz. Bunun yanında daha önce paylaştığımız üzere tez hazırlama yönergesi içerisinde formatla alakalı konular yer alır. Tez yazım kılavuzuna göre uygun bir çalışma meydana getirmenin size katkısı ise teslim aşaması geldiğinde format düzeni ile alakalı zaman kaybetmeyeceğinizdir. Daha önce ifade edildiği üzere tez dizgi işlemi olarak ifade edilen bu konuyla alakalı enstitü ya da fakültenin talep ettiği normları sağlamıyorsanız çalışmanızın içeriği danışman tarafından onaylanmış olsa dahi ilgili birim dosyanıza teslim almayacaktır. Bu gibi prosedürlerle uğraşmamak adına henüz çalışmaya başladığınız andan itibaren yazım kılavuzuna göre format düzenleme işlemini ciddiye almanız gerekmektedir. Kısacası tez hazırlama yönergesi ile alakalı tüm kriterlere uymak öncelikle kendi faydanıza olacaktır.
